Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy
oraz wynikające z niej odszkodowanie
– NIE MOGĘ PRACOWAĆ?!
Niekiedy pracodawcy, chcąc rozstać się z cennym pracownikiem, jednocześnie obawiają się prowadzenia przez niego działalności konkurencyjnej. Przepisy prawa pracy przewidują na tę okoliczność możliwość zawarcia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.
Warto mieć na uwadze, jak powinna być prawidłowo skonstruowana umowa, aby w pełni chronić interes zarówno pracodawcy, jak i pracownika, jakoż że pracownikowi na mocy umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, przysługuje zapłata.
Wbrew pierwszemu wrażeniu, jakie niesie ze sobą określenie „umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy”, umowa ta ma za zadanie chronić zarówno interes pracodawcy (w postaci niepodejmowania przez pracownika działalności konkurencyjnej), jak i interes pracownika.
- Podstawą prawidłowo skonstruowanej umowy o zakazie konkurencji jest precyzyjne określenie, co stanowi działalność konkurencyjną. Z jednej strony należy wskazać, w jakich konkretnie dziedzinach pracownik nie może podejmować działalności, z drugiej zaś – w jakich formach. Warto zaznaczyć, że pracownik wciąż może podjąć aktywność zawodową inną niż wskazana w umowie o zakazie konkurencji jako działalność konkurencyjna.
PRZYKŁAD
Jakub Nowak, będący cenionym w środowisku doradcą podatkowym, został zwolniony. Przed jego odejściem pracodawca zaproponował podpisanie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Przedmiotem umowy miał być zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej, rozumianej jako świadczenie usług z zakresu doradztwa podatkowego. Zakaz ten obejmował działalność w formie przedsiębiorstwa prowadzonego przez Jakuba Nowaka we własnym imieniu lub za pośrednictwem osoby trzeciej, a także jako wspólnik lub reprezentant podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną oraz świadczenie pracy w oparciu o umowę o pracę, zlecenia, dzieło lub na innej podstawie. Przyjaciel Jakuba, Adam Kowalski, słysząc o tym, że Jakub aktualnie pozostaje bez pracy, zaproponował mu zostanie wspólnikiem „ABC” sp. z o.o. Przedmiotem działalności tej spółki był transport i logistyka. Jakub przyjął propozycję kolegi, gdyż wiedział, że nie jest to działalność konkurencyjna względem jego pracodawcy.
2. Dla pracownika bardzo ważne jest także określenie odszkodowania, jakie przysługuje mu za okres obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie to może zostać wypłacone zarówno jednorazowo, jak i w miesięcznych ratach – w zależności od wyboru stron. W przypadku braku wskazania w umowie wysokości odszkodowania, pracownikowi przysługuje 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy w okresie odpowiadającym okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. W razie niewywiązywania się przez pracodawcę z obowiązku wypłaty odszkodowania, zakaz konkurencji przestaje obowiązywać. Nie zwalnia to jednak pracodawcy z obowiązku dalszej wypłaty odszkodowania.
3. Innym świadczeniem wynikającym z umowy o zakazie konkurencji, istotnym z punktu widzenia pracodawcy, jest kara umowna. W przypadku naruszenia przez pracownika umowy o zakazie konkurencji, pracodawca uzyskuje możliwość dochodzenia od pracownika określonej kwoty pieniężnej. Nie jest przy tym konieczne, aby pracodawca poniósł faktyczną szkodę. Ważne jest jednak, aby wskazać, że w sytuacji wystąpienia po stronie pracodawcy znacznej szkody kara umowna nie wyłącza uprawnienia pracodawcy do dochodzenia odszkodowania w kwocie ją przewyższającej.
4. Kolejnym ważnym elementem umowy o zakazie konkurencji jest wskazanie okresu, w którym zakaz działalności konkurencyjnej ma obowiązywać. Okres ten zawsze musi zostać wskazany, gdyż nie jest możliwe zawarcie umowy o zakazie konkurencji na czas nieokreślony. Przeważnie wystarczającym okresem jest okres roku, gdyż w tym czasie nowy pracownik jest w stanie nawiązać relacje z klientami „zwolnionego” pracownika, w związku z czym ich przejęcie nie będzie już takie łatwe.
5. W treści umowy o zakazie konkurencji należy także wskazać możliwość jej rozwiązania. Bez tego jedyną możliwością ustania zakazu konkurencji będzie zwolnienie z niego pracownika. W tej sytuacji jednak pracodawca wciąż będzie zobowiązany do wypłaty odszkodowania. W treści umowy można wskazać na możliwość rozwiązania za jednostronnym wypowiedzeniem, ale także poprzez spełnienie się określonego warunku (np. „umowa ulega rozwiązaniu w sytuacji ogłoszenia upadłości pracodawcy”).
Poniżej – umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy wzór:
UMOWA O ZAKAZIE KONKURENCJI PO USTANIU STOSUNKU PRACY
zawarta w dniu 13 stycznia 2015r. w Poznaniu
pomiędzy:
– W&D Doradcy Podatkowi sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Święty Marcin 18/3 w Poznaniu, zwanym dalej Pracodawcą, reprezentowanym przez wspólnika – Panią Justynę Wiśniewską
a,
– Panem Jakubem Nowakiem, zamieszkałym przy ul. Roosevelta 36/6 w Poznaniu, zwanym dalej „Pracownikiem”
o następującej treści:
§ 1
1. Pracownik zobowiązuje się po ustaniu stosunku pracy u Pracodawcy nie prowadzić działalności konkurencyjnej w stosunku do prowadzonej przez niego działalności, polegającej na świadczeniu usług z zakresu doradztwa podatkowego. Za działalność konkurencyjną uważane będą następujące czynności:
– prowadzenie przedsiębiorstwa we własnym imieniu lub za pośrednictwem osoby trzeciej,
– występowanie w charakterze wspólnika, reprezentanta czy agenta podmiotów prowadzących działalność konkurencyjną.
2. Pracownik zobowiązuje się ponadto nie świadczyć pracy w oparciu o umowę o pracę, umowę zlecenia, umowę o dzieło lub na innej podstawie, na rzecz jakiegokolwiek podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec Pracodawcy.
§ 2
1. Zakaz konkurencji, określony w § 1, obowiązywać będzie Pracownika przez okres 1 roku od dnia ustania stosunku pracy.
2. Pracownikowi przysługuje przez okres trwania zakazu konkurencji odszkodowanie w wysokości 6.000 zł (słownie: sześciu tysięcy złotych) miesięcznie, płatne ostatniego dnia każdego miesiąca trwania zakazu.
§ 3
1. Pracownik zobowiązuje się zapłacić Pracodawcy kwotę 80.000 zł (słownie: osiemdziesięciu tysięcy złotych) tytułem kary umownej za naruszenie zakazu konkurencji określonego w § 1.
2. Pracodawca jest uprawniony do dochodzenia odszkodowania przewyższającego wysokość kary umownej.
3. W razie naruszenia zakazu konkurencji Pracodawca jest także uprawniony do jednostronnego rozwiązania niniejszej umowy ze skutkiem natychmiastowym oraz do dochodzenia bezpodstawnie pobranego przez Pracownika odszkodowania, o którym mowa w § 2 ust. 2.
§ 4
1. Wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
2. Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.
