Dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością postępowanie upadłościowe najczęściej oznacza zakończenie jej bytu prawnego. Należy mieć na uwadze, że z ogłoszeniem upadłości spółki z o.o., w określonych przypadkach, mogą wiązać się również konsekwencje prawne dla członków jej zarządu.
Podstawę prawną dla ogłoszenia upadłości spółki z o.o. stanowi ustawa z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze [Dz. U.2015.233 j.t.].
Upadłość spółki z o.o. – Wszczęcie procedury upadłościowej
Procedurę upadłościową wszczyna się zawsze na wniosek złożony do wydziału gospodarczego sądu rejonowego właściwego miejscowo dla siedziby przedsiębiorstwa. Przedmiotowy wniosek może złożyć zarówno wierzyciel, jak i sama spółka. W przypadku, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości składa spółka z o.o., to kompetencje do jego złożenia posiada zarząd. Podkreślić należy, że każdy członek zarządu jest uprawniony do samodzielnego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, chociażby w rejestrze KRS została wpisana reprezentacja łączna dwóch lub więcej członków organu.
Upadłość spółki z o.o. – Koszt złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości
Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości jest stała i wynosi 1.000 zł zgodnie z przepisem art. 74 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych [Dz. U. Dz.U.2014.1025 j.t.].
Konieczne elementy wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o.
Treść wniosku jest zróżnicowana w zależności od tego czy składa go dłużnik, czy wierzyciel. Pewne elementy są jednej wspólne w obu przypadkach.
W pierwszej kolejności należy pamiętać, iż wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. powinien spełniać wymogi stawiane wszystkim pismom procesowym w sprawach cywilnych, tzn. przede wszystkim zawierać: oznaczenie sądu, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku, podpis osoby składającej wniosek oraz wymienienie załączników.
Ponadto zgodnie z art. 22 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze osnowa wniosku powinna zawierać następujące elementy:
1. imię i nazwisko dłużnika, jego nazwę albo firmę, miejsce zamieszkania albo siedzibę, a gdy dłużnikiem jest spółka osobowa lub osoba prawna – reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni, a ponadto w przypadku spółki imiona i nazwiska oraz miejsce zamieszkania wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia;
2. oznaczenie miejsca, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika;
3. wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
4. informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz. U. z 2013 r. poz. 246 i 1036) lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy;
5. informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1382);
6. jeżeli dłużnikiem jest przedsiębiorca wpisany do właściwego rejestru, do wniosku należy dołączyć zaświadczenie albo oświadczenie o wpisie do rejestru zawierające oznaczenie jego firmy lub nazwy, formy prawnej, siedziby oraz numeru we właściwym rejestrze. Jeżeli dłużnik jest wnioskodawcą, powinien wskazać w oświadczeniu także osoby uprawnione do jego reprezentowania.
7. oświadczenie dłużnika na piśmie co do prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Ponadto jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza sama spółka z o.o. powinna ona do wniosku załączyć również dodatkowe dokumenty wskazane w przepisie art. 23 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze.
Obowiązek złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o.
Upadłość ogłasza się względem niewypłacalnej spółki z o.o., czyli takiej która:
1. zaprzestała wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych lub
2. jej zobowiązania przekroczyły wartość majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.
Ważne jest, aby wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony w sądzie nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła jedna z wyżej wskazanych podstaw do ogłoszenia upadłości.
Warto dodać, że sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek spółki nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.
Natomiast poniżej informacja o tym, co może się stać w sytuacji, gdy członkowie zarządu nie dopełnią obowiązku złożenia wniosku o upadłość jeśli zaistnieje przesłanka niewypłacalności spółki z o.o.
Odpowiedzialność osobista członków zarządu spółki z o.o.
Poprzez samo dopełnienie obowiązku zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, członek zarządu nie pozbywa się odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o. o. własnym majątkiem. Wniosek ten bowiem musi zostać złożony we właściwym czasie [patrz punkt wyżej]. Natomiast w sytuacji, gdy w toku procedury upadłościowej wierzyciel wykaże, że członkowie zarządu złożyli wniosek za późno, a terminowe złożenie wniosku spowodowałoby zaspokojenie wierzycieli w wyższym stopniu, to wierzyciel może na podstawie art. 299 ustawy Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000r. [Dz.U.2013.1030 j.t.] dochodzić należności również bezpośrednio od członków zarządu spółki. Jednakże odpowiedzialność członków zarządu jest subsydiarna tzn. odpowiadają oni za zobowiązania spółki dopiero wtedy, gdy egzekucji przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Ponadto wierzyciel najpierw musi wystąpić do sądu z powództwem na podstawie art. 299 k.s.h. i otrzymać tytuł wykonawczy.
Członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności własnym majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli w postępowaniu przed sądem wykaże, że wystąpiła którakolwiek z następujących przesłanek egzoneracyjnych:
1. we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe;
2. niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy;
3. pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
Warto dodać, że członkowie zarządu odpowiadają swoim majątkiem nie tylko za zobowiązania spółki wobec kontrahentów, ale również za zobowiązania publicznoprawne spółki wynikające, np. ze zobowiązań względem ZUS, czy urzędów skarbowych.
Odpowiedzialność karna członków zarządu spółki z o.o.
Zgodnie z przepisem art. 586 k.s.h. niezłożenie przez członka zarządu spółki wniosku o ogłoszenie upadłości niewypłacalnej spółki jest przestępstwem. Przestępstwo to jest zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Należy podkreślić, iż odpowiedzialność karna grozi członkom zarządu niezależnie od tego, czy zgromadzenie wspólników było przeciwne ogłoszeniu upadłości, bowiem złożenie takiego wniosku jest obowiązkiem każdego członka zarządu spółki.
Zakaz prowadzenia działalności
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek może zostać orzeczony względem osoby, która będąc do tego zobowiązana, ze swojej winy na czas nie złożyła wniosku o upadłość. Orzeczony przez sąd zakaz może również dotyczyć pełnienia funkcji: członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji bądź stowarzyszeniu. Zakaz może być orzeczony na okres od trzech do dziesięciu lat. Właściwym do prowadzenia postępowania w przedmiocie zakazu jest sąd upadłościowy, czyli sąd gospodarczy.
Przy orzekaniu zakazu prowadzenia działalności sąd bierze pod uwagę następujące przesłanki: stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli.
Zakazu nie orzeka się, jeżeli postępowanie w tej sprawie nie zostało wszczęte w terminie roku od dnia umorzenia lub zakończenia postępowania upadłościowego albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu braku majątku na pokrycie kosztów postępowania. Możliwość orzeczenia zakazu jest wyłączona również w sytuacji, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości nie był złożony w terminie trzech lat od dnia, w którym dłużnik obowiązany był złożyć taki wniosek.
Skutki postępowania upadłościowego dla spółki z o.o.
Po zakończeniu postępowania upadłościowego zazwyczaj następuje wykreślenie spółki z rejestru, co oznacza jej rozwiązanie. Spółka nie musi jednak zakończyć swojego bytu prawnego. Będzie to możliwe w sytuacji, gdy postępowanie upadłościowe zakończy się układem albo zostanie z innych przyczyn uchylone lub umorzone.
Wskazać należy, iż z uwagi na złożoność procedury upadłościowej, już na etapie opracowywania wniosku o ogłoszenie upadłości warto zwrócić się do profesjonalnego podmiotu prawnego, który pomoże w przygotowaniu wniosku oraz załączników. Kancelaria zajmuje się kompleksowym opracowywaniem wniosków oraz przeprowadzaniem postępowania upadłościowego.
